Je de weg terug meester maken

Ziende voorbijgangers vragen zich soms af waarvoor bepaalde voorzieningen op straat dienen. Onze mobiliteits- en oriëntatie instructeurs, Flore Nollet (ergotherapeute) en Julie Dahlem (psychomotorisch therapeut), geven hun mening over de enquête.

In 2013 achtte 73 % van de respondenten de rateltikkers aan de verkeerslichten nuttig. In 2022 is dat 82,7 %.
Julie: Het is een grote hulp, maar er zijn er weinig in Wallonië. In Brussel zijn er meer, maar ze zijn vaak kapot of gedeactiveerd.
Flore: Ook in Vlaanderen zijn weinig verkeerslichten uitgerust met rateltikkers. Een van onze leden uit Leuven moet een straat oversteken om naar de fitness te gaan. Hij meldde aan de gemeente dat de rateltikker aan het licht stuk was. Deze stuurde hem door omdat verkeerslichten een regionale bevoegdheid zijn. De Brailleliga stuurde daarop een verslag. Ondertussen zijn we een jaar later en werkt de rateltikker nog steeds niet. Nu gebruikt hij de OKOapplicatie (de app die de kleur van het verkeerslicht scant en doorgeeft) om veilig over te steken.

70,9 % (55 % in 2013) vindt de podotactiele noppentegels nuttig.
Flore: De blinde en slechtziende personen moeten de noppentegels weten liggen, de lijnen en noppen mogen niet beschadigd zijn, versperd worden of naar nergens leiden. Vandaar het belang van de mobiliteits- en oriëntatielessen. In de nieuw aangelegde voetgangerszones zien we dat er minder podotactiele tegels zijn. De trend gaat dan wel in de richting van grote open ruimtes ‘voor iedereen’… Maar zonder deze tegels wordt het heel ingewikkeld voor blinde en slechtziende personen.
Julie: Uiteindelijk zijn deze open ruimtes alleen aangepast voor mobiele en ziende mensen.

Het aantal respondenten dat infoborden in braille op de openbare weg nuttig vindt, stijgt van 11 % in 2013 naar 28,9 % in 2022, maar het blijft een minderheid.
Julie: Braille komt terug, maar toch vind ik dat het nog niet voldoende geïntegreerd is in het dagelijks leven.

De symboliek van de witte stok

48,6 % van de respondenten (waaronder 75 % van de blinde respondenten) gebruikt een witte stok. In 2013 gebruikte 79 % van de blinde respondenten er een.
Flore: Het aanvaardingsproces van een visuele handicap, en dus ook van de witte stok, kan jaren duren. Het moment dat je overstapt op een witte stok is symbolisch, het is een grote stap. Het duurt gemiddeld 6 maanden om hem te leren gebruiken, afhankelijk van de noden van de persoon. Wil die alleen brood gaan kopen of gaat die overal naartoe? We begeleiden onze leden in functie van hun behoeftes.
Julie: De witte stok heeft meerdere functies. Hij informeert de anderen over de visuele handicap en nodigt uit om hulp aan te bieden. Sommige personen met een visuele handicap willen daarom geen stok gebruiken, net omdat ze bang zijn een doelwit te worden, beroofd te worden. Vooral vrouwen. In 10 jaar tijd heb ik veel meer mannen dan vrouwen stoklooplessen gegeven.

We bevroegen in de enquête ook het veiligheidsgevoel: ‘Voelt u zich veilig op de openbare weg?’ 54,8 % voelt zich niet veilig. Vooral vrouwen en 55-plussers.
Flore: Zich onveilig voelen heeft vele oorzaken. Alles wat een gememoriseerd traject verstoordt bijvoorbeeld: wegenwerken, vuilnis(zakken) op het voetpad, steps, claxonneren…
Julie: Een onveilig gevoel hangt ook samen met angst. Soms start ik de mobiliteitslessen binnen met onze geluidsbibliotheek. Dan simuleer ik het geluid van startende auto’s, blaffende honden... We beseffen niet in welke mate alledaagse geluiden een angstig gevoel kunnen veroorzaken en bijdragen aan het onveiligheidsgevoel.